In het vijfde hoofdstuk van onze Rooftopics gaat Léon van Geest in gesprek met Paul van Roosmalen, projectleider van het Dakpark in Delfshaven in Rotterdam West. Dit park, op het dak van een winkelcentrum en voormalig rangeerterrein, vormt een barrière met de haven en is tevens een dijk om de stad te beschermen tegen opkomend water. Bewoners van de stenige aanliggende woonwijk wilden graag meer groen en recreatieruimte in hun buurt en overtugden de gemeente tot de aanleg van dit enorme, en veelgebruikte, dakpark. Paul van Roosmalen vertelt over dit proces en de ambities van Gemeente Rotterdam om het dakenprogramma uit te bereiden en de stad veerkrachtig voor de toekomst te maken.
Ontwerp Sant en co landschapsarchitectuur
Initiatiefnemers Gemeente Rotterdam, buurtbewoners
Openingsjaar 2015
Oppervlakte 80.000 m2
Lengte dak 1200 meter
Toegankelijkheid publiek toegankelijk, zie openingsuren
Faciliteiten park, buurttuinen, horeca, speeltuin
Op negen meter hoogte en met een lengte van zo’n 1.200 meter, is Dakpark Rotterdam één van de grootste dakparken van Europa, en een groene oase in een stedelijke omgeving. Naast een verstrekkend uitzicht op wijk en havens, biedt het park een natuurrijke ruimte met volop plek voor sport, spel en vertier. Menig buurtbewoner is in de zomer voor verkoeling te vinden bij de watertrap, er zijn BBQ plekken en een heerlijk recreatieveld.
Verspreid over het park kom je diverse tuinen en pergola’s tegen. Ook bevindt zich er een Buurttuin met schapen, kippen, moestuinen, fruithaag en avonturenpad. Stichting Dakpark werkt met een groep vrijwilligers en buurtbewoners aan het groenonderhoud op het park en het beheer van de Buurttuin. Iedereen is welkom daarbij aan te haken en te genieten van wat het park te bieden heeft. Op duurzame wijze verbindt het Dakpark zo wonen, winkelen, onderwijs, cultuur en recreatie.
Dakpark Rotterdam werd ontworpen door Buro Sant en co, landschapsarchitecten. Toen in 1998 een deel van een spooremplacement in Rotterdam-West vrijkwam, barstte de strijd om de ruimte direct los. De grondeigenaar, het Havenbedrijf, wilde er winkels en ander vastgoed bouwen. Dat paste in de plannen om de oude havens te herstructureren en bij de stad te betrekken. Bewoners van de naburige woonwijk, het vooroorlogse Bospolder-Tussendijken, zagen hun kans schoon voor een wijkpark – een lang gekoesterde wens in deze stenige omgeving. Zij kregen de deelgemeente Delfshaven aan hun zijde.
De oplossing is gevonden in de combinatie. In samenspraak met de bewoners, ontwikkelaars en de gemeente ontwikkelde het Buro Sant en Co een concept voor een park op het dak van de winkels. De belangrijkste voorwaarde was dat de resterende rangeersporen ook zouden verdwijnen. In 2014 is het Dakpark opgeleverd. De al aanwezige Schielandse Hoge Zeedijk helpt om het hoogteverschil tussen de woonstraten van Bospolder en de winkeldaken te overbruggen. De ruimte tussen dijk en dak biedt plaats aan een overdekte expeditiestraat en een parkeergarage, en is verder opgevuld met aarde.
Bewoners deden gedurende het hele ontwerpproces mee en hebben nu een rol in het beheer. Buurtouders openen het park ’s morgens vroeg en houden overdag toezicht.
Strakke lijnen structureren de ruimte, in haar door water, verkeer en stedelijke bebouwing bepaalde omgeving. Een lange rij platanen bakent het park aan de zijde van de woonbuurt af. Paden met trappen lopen recht omhoog; diagonale paden bieden een minder steile toegang. Bovenop wacht een panorama over de stad en de haven. Geborgenheid, een wens van veel bewoners, is te vinden in drie thematische tuinen. Andere verbijzonderingen zijn een restaurant in een winterkas en een speelplaats.
De ontwikkeling vroeg veel van alle partijen. In tijd, in geld, in vernuft. Tegen een waterkering aan bouwen is bijvoorbeeld geen alledaagse opgave – zo was heien onmogelijk. En de grondlaag voor het park, een meter dik, vereiste een extra stevige bouwconstructie. Maar intussen ravotten kinderen in de watertrap en stoken Rotterdammers ’s avonds, op hoger gelegen grasvelden, hun barbecue op. Dit hellende wijkpark laat zien hoe een intensief ruimtegebruik samen kan gaan met een doeltreffende vergroening van de stad.
Het Dakpark is een goed voorbeeld van ruimtelijke vernieuwing die inspeelt op veranderend klimaat, met effecten als droogte, hittestress, wateroverlast en overstroming. Zo is een stenig gebied omgezet in een groene long, wat verkoelend werkt voor de stad. In het Dakpark is een werkende zeekering geïntegreerd, die een essentiële rol speelt tegen overstroming. In het ontwerp is voorzien in de aanleg van een laag die een waterbufferend vermogen waarborgt van zo´n 100 tot 200 liter per vierkante meter. Dit zorgt ook voor het vertraagd teruggeven van water aan de stad.
Meer weten over het huidige beleid van Gemeente Rotterdam rondom daken? Lees het programma hier:
Naar een Rotterdams Daklandschap – Programma voor multifunctionele daken (pdf)
Sant en co landschapsarchitecten
Dakpark restaurant Steak & more
(bronnen: Dakpark Rotterdam, Gemeente Rotterdam, Sant en co)